ಕಲ್ಲಂಗಡಿ (ತರಬೂಜ) ಬೆಳೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ರೋಗಗಳು ಬೆಳೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ತೊಂದರೆ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಈ ರೋಗಗಳು ಫಂಗಸ್, ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ಮತ್ತು ವೈರಸ್ಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ. ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕೆಲವು ರೋಗಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಹಾಗೂ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ:
1. ಡೌನಿ ಮಿಲ್ಡ್ಯೂ (Downy Mildew)
ಕಾರಣಕಾರಿ ಪಥೋಜೆನ್:Pseudoperonospora cubensis
ಲಕ್ಷಣಗಳು:
ಎಲೆಗಳ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ ಚೌಕಾಕಾರದ ಕಲೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.
ಈ ಕಲೆಗಳು ನಂತರ ಕಂದು ಅಥವಾ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗುತ್ತವೆ.
ಎಲೆಗಳ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬೂದು ಬಣ್ಣದ ಫಂಗಸ್ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಾಣಬಹುದು.
ತೀವ್ರತೆ ಹೆಚ್ಚಾದಾಗ, ಎಲೆಗಳು ಒಣಗಿ ಬೀಳುತ್ತವೆ, ಬೆಳೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕುಂಠಿತಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ನಿಯಂತ್ರಣ ಕ್ರಮಗಳು:
ಜೈವಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣ:Pseudomonas fluorescens (ಉದಾ., ಡೌನಿ ರೇಸ್) ಅನ್ನು ಪ್ರತಿ ಲೀಟರ್ ನೀರಿಗೆ 2.5 ಮಿಲಿ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಿಂಪಡಿಸಬಹುದು.
ರಾಸಾಯನಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣ: ಮೆಟಲಾಕ್ಸಿಲ್ 4% + ಮ್ಯಾಂಕೋಜೆಬ್ 64% WP (ಉದಾ., ರಿಡೊಮಿಲ್ ಗೋಲ್ಡ್) ಅನ್ನು ಪ್ರತಿ ಲೀಟರ್ ನೀರಿಗೆ 1-1.5 ಗ್ರಾಂ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಿಂಪಡಿಸಬಹುದು.
2. ಪೌಡರಿ ಮಿಲ್ಡ್ಯೂ (Powdery Mildew)
ಕಾರಣಕಾರಿ ಪಥೋಜೆನ್:Erysiphe cichoracearum / Sphaerotheca fuliginea
ಲಕ್ಷಣಗಳು:
ಎಲೆಗಳ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಬಿಳಿ ಬೂದು ಬಣ್ಣದ ಪುಡಿಯಂತಹ ಪದರ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ರೋಗದ ತೀವ್ರತೆಯಿಂದ ಎಲೆಗಳು ಒಣಗಿ ಬೀಳುತ್ತವೆ, ಬೆಳೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕುಂಠಿತಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ನಿಯಂತ್ರಣ ಕ್ರಮಗಳು:
ಜೈವಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣ: ನೀಮ್ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿ ಲೀಟರ್ ನೀರಿಗೆ 3 ಮಿಲಿ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಿಂಪಡಿಸಬಹುದು.
ರಾಸಾಯನಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣ: ಕರೆನ್ಡೇಜ್ (ಪೈರಾಕ್ಲೋಸ್ಟ್ರೋಬಿನ್ 20% WG) ಅನ್ನು ಪ್ರತಿ ಲೀಟರ್ ನೀರಿಗೆ 1 ಗ್ರಾಂ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಿಂಪಡಿಸಬಹುದು.
3. ಆಲ್ಟರ್ನೇರಿಯಾ ಎಲೆ ಕಲೆ ರೋಗ (Alternaria Leaf Spot)
ಕಾರಣಕಾರಿ ಪಥೋಜೆನ್:Alternaria cucumerina
ಲಕ್ಷಣಗಳು:
ಎಲೆಗಳ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಕಲೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.
ಈ ಕಲೆಗಳ ಸುತ್ತ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ ವಲಯಗಳು ಕಾಣಬಹುದು.
ತೀವ್ರತೆ ಹೆಚ್ಚಾದಾಗ, ಎಲೆಗಳು ಒಣಗಿ ಬೀಳುತ್ತವೆ.
ನಿಯಂತ್ರಣ ಕ್ರಮಗಳು:
ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕ್ರಮಗಳು: ರೋಗರಹಿತ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಮತ್ತು ಬೆಳೆ ಪರಿವರ್ತನೆ ಮಾಡುವುದು.
ರಾಸಾಯನಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣ: ಮ್ಯಾಂಕೋಜೆಬ್ 75% WP ಅನ್ನು ಪ್ರತಿ ಲೀಟರ್ ನೀರಿಗೆ 2 ಗ್ರಾಂ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಿಂಪಡಿಸಬಹುದು.
4. ಗಮಿ ಸ್ಟೆಮ್ ಬ್ಲೈಟ್ (Gummy Stem Blight)
ಕಾರಣಕಾರಿ ಪಥೋಜೆನ್:Didymella bryoniae
ಲಕ್ಷಣಗಳು:
ತೊಡೆಯ ಮೇಲೆ ನೀರಿನ ಮಚ್ಚೆಗಳಂತಹ ಕಲೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ನಂತರ ಕಂದು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗುತ್ತವೆ.
ಈ ಕಲೆಗಳಿಂದ ಗಮ್ಮಿ (ಚಿಪ್ಪು) ಹೊರಸೂಸುತ್ತದೆ.
ಎಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಣ್ಣುಗಳ ಮೇಲೂ ಕಲೆಗಳು ಕಾಣಬಹುದು.
ನಿಯಂತ್ರಣ ಕ್ರಮಗಳು:
ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕ್ರಮಗಳು: ರೋಗರಹಿತ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು, ಬೆಳೆ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುವುದು.
ರಾಸಾಯನಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣ: ಕ್ಲೋರೋಥಲೋನಿಲ್ 75% WP ಅನ್ನು ಪ್ರತಿ ಲೀಟರ್ ನೀರಿಗೆ 2 ಗ್ರಾಂ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಿಂಪಡಿಸಬಹುದು.
5. ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಲ್ ವಿಲ್ಟ್ (Bacterial Wilt)
ಕಾರಣಕಾರಿ ಪಥೋಜೆನ್:Ralstonia solanacearum
ಲಕ್ಷಣಗಳು:
ಬೆಳೆಯ ಎಲೆಗಳು ಹಠಾತ್‌ವಾಗಿ ಒಣಗಿ ಬೀಳುತ್ತವೆ.
ಕಾಂಡವನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿದಾಗ, ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ ಲೋಳೆ ಹೊರಸೂಸುತ್ತದೆ.
ನಿಯಂತ್ರಣ ಕ್ರಮಗಳು:
ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕ್ರಮಗಳು: ರೋಗನಿರೋಧಕ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು, ಬೆಳೆ ಪರಿವರ್ತನೆ ಮಾಡುವುದು.
ರಾಸಾಯನಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣ: ಸ್ಟ್ರೆಪ್ಟೋಮೈಸಿನ್ ಸಲ್ಫೇಟ್ 500 ಪಿಪಿಎಂ ಅನ್ನು ಪ್ರತಿ ಲೀಟರ್ ನೀರಿಗೆ 0.5 ಗ್ರಾಂ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಿಂಪಡಿಸಬಹುದು.
6. ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಲ್ ಫ್ರೂಟ್ ಬ್ಲಾಚ್ (Bacterial Fruit Blotch)
ಕಾರಣಕಾರಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿ:Acidovorax avenae
ಲಕ್ಷಣಗಳು:
ಹಣ್ಣಿನ ಮೇಲ್ಮೈ ಮೇಲೆ ನೀರಿನ ಚಿಪ್ಪಿದ ಕಲೆಗಳು.
ಈ ಕಲೆಗಳು ನಂತರ ಬೃಹತ್ ಭೀಕರ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ತಿರುಗುತ್ತವೆ.
ನಿಯಂತ್ರಣ ಕ್ರಮಗಳು:
ರಾಸಾಯನಿಕ: ಕಾಪರ್ ಆಕ್ಸಿಕ್ಲೋರೈಡ್ @ 3 ಗ್ರಾಂ/ಲೀಟರ್.
ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ: ಬಿಸ್ಮಾರ್ ಬಾಪ್ಟಿಸಿಯಾ ಬಿಜ ನಿರ್ಜೀವನ.
ಸಾರಾಂಶ:
ಕಲ್ಲಂಗಡಿ ಬೆಳೆಯ ರೋಗಗಳು ಸಮಯಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆಯೇ ಗುರುತಿಸಿ, ಸಮರ್ಪಕವಾದ ಜೈವಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ರಾಸಾಯನಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದರಿಂದ ರೋಗದ ಹರಡುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆದು, ಉತ್ತಮ ಪೈಕಿ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಬೆಳೆ ಪರಿಶೀಲನೆ, ಬೆಳೆ ಪರಿವರ್ತನೆ ಮತ್ತು ಶುದ್ಧ ನೀರಾವರಿ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಸಹಕಾರಿ.
