ಗೋಧಿಯನ್ನು ಬಾಧಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಶಿಲೀಂಧ್ರ ರೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಫ್ಲ್ಯಾಗ್ ಸ್ಮಟ್ (Flag Smut) ಕೂಡ ಒಂದು. ಇದು ಯುರೋಸಿಸ್ಟಿಸ್ ಟ್ರಿಟಿಸಿ (Urocystis tritici) ಎಂಬ ಶಿಲೀಂಧ್ರದಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ರೋಗವು ಎಲೆಗಳು, ಕಾಂಡಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ತೆನೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ಗೆರೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಇಳುವರಿಯನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ಅನೇಕ ಗೋಧಿ ಬೆಳೆಯುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಈ ರೋಗವು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಫ್ಲ್ಯಾಗ್ ಸ್ಮಟ್‌ನಿಂದಾಗುವ ಹಾನಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಉತ್ತಮ ನಿರ್ವಹಣಾ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದು ರೈತರಿಗೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯ.
ಫ್ಲ್ಯಾಗ್ ಸ್ಮಟ್‌ನ ಹರಡುವಿಕೆ:
- ಬೀಜಜನ್ಯ: ಸೋಂಕಿತ ಬೀಜಗಳ ಮೂಲಕ ರೋಗವು ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಹರಡಬಹುದು.
- ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಹರಡುವಿಕೆ: ಶಿಲೀಂಧ್ರದ ಬೀಜಕಗಳು ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಬದುಕಬಲ್ಲವು ಮತ್ತು ಹೊಸದಾಗಿ ಬಿತ್ತಿದ ಗಿಡಗಳಿಗೆ ಸೋಂಕು ತಗುಲಿಸಬಹುದು.
- ಕೃಷಿ ಉಪಕರಣಗಳು: ಸೋಂಕಿತ ಹೊಲಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ ಕೃಷಿ ಉಪಕರಣಗಳ ಮೂಲಕವೂ ಬೀಜಕಗಳು ಹರಡಬಹುದು
ಫ್ಲ್ಯಾಗ್ ಸ್ಮಟ್‌ನ ಹರಡುವಿಕೆ:
- ಬೀಜಜನ್ಯ: ಸೋಂಕಿತ ಬೀಜಗಳ ಮೂಲಕ ರೋಗವು ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಹರಡಬಹುದು.
- ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಹರಡುವಿಕೆ: ಶಿಲೀಂಧ್ರದ ಬೀಜಕಗಳು ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಬದುಕಬಲ್ಲವು ಮತ್ತು ಹೊಸದಾಗಿ ಬಿತ್ತಿದ ಗಿಡಗಳಿಗೆ ಸೋಂಕು ತಗುಲಿಸಬಹುದು.
- ಕೃಷಿ ಉಪಕರಣಗಳು: ಸೋಂಕಿತ ಹೊಲಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ ಕೃಷಿ ಉಪಕರಣಗಳ ಮೂಲಕವೂ ಬೀಜಕಗಳು ಹರಡಬಹುದು
ರೋಗದ ಲಕ್ಷಣಗಳು
ರೋಗವು ಗೋಧಿ ಸಸ್ಯದ ತಡಕಾಲಿಕ ಹಂತದಿಂದ ಮುಕ್ತಾಯ ಹಂತದವರೆಗೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.
ಎಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಎಲೆಗಳ ಹೊದಿಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪರಿಣಾಮಿತವಾಗುತ್ತವೆ; ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕಾಂಡವೂ ಪರಿಣಾಮಿತವಾಗಬಹುದು.
ಎಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೂದು ಅಥವಾ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ಸೋರಿ (sori) ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.
ಸೋರಿ ಎಪಿಡರ್ಮಿಸ್‌ನ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗುತ್ತವೆ; ನಂತರ ಎಪಿಡರ್ಮಿಸ್ ಚಿಮ್ಮಿದಾಗ ಕಪ್ಪು ಪುಡಿಮಾದ ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಸ್ಪೋರ್‌ಗಳು ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತವೆ.
ಮೊಳಕೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಸೋಂಕು ಉಂಟಾದರೆ, ಎಲೆಗಳು ತಿರುಗಿ, ಕುಸಿದು, ಕೊನೆಗೆ ಒಣಗುತ್ತವೆ.
ತಡಕಾಲಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಸೋಂಕು ಉಂಟಾದರೆ, ತಲೆಗಳು ಹೊರಬರುವುದಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ದುರ್ಬಲ ಧಾನ್ಯ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಆಗಬಹುದು.
ನಿಯಂತ್ರಣ ಕ್ರಮಗಳು
ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕ್ರಮಗಳು
ಪ್ರತಿರೋಧಕ ತಳಿಗಳಾದ ಪುಸಾ 44 ಮತ್ತು WG 377 ಅನ್ನು ಬೆಳೆಸಿ.
ಶುದ್ಧ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬಳಸಿರಿ.
ಸೋಯಾಬೀನ್, ಜೋಳ ಮತ್ತು ಮೆಕ್ಕೆಜೋಳದಂತಹ ಆತಿಥ್ಯವಿಲ್ಲದ ಬೆಳೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆ ಪರಿವರ್ತನೆ ಅನುಸರಿಸಿ.
ಬಿಸಿಲು ಮತ್ತು ತೇವಾಂಶವಿರುವ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಮುಂಚಿತ ಬಿತ್ತನೆ ತಪ್ಪಿಸಿ.
ಯಾಂತ್ರಿಕ ಕ್ರಮಗಳು
ಸೋಂಕಿತ ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಸುಟ್ಟುಹಾಕಿ, ರೋಗದ ಹರಡುವಿಕೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿ.
ಜೈವಿಕ ಕ್ರಮಗಳು
ಟ್ರೈಕೊಡರ್ಮಾ ವಿರಿಡೆ (Trichoderma viride) ಹೊಂದಿರುವ ಇಕೋಡರ್ಮಾ ಎಂಬ ಜೈವ ನಿಯಂತ್ರಕವನ್ನು ಬೀಜಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿ ಕಿಲೋಗ್ರಾಂಗೆ 6 ಗ್ರಾಂ ದರದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿ.
ರಾಸಾಯನಿಕ ಕ್ರಮಗಳು
ವಿಟಾವಾಕ್ಸ್ ಪವರ್ (ಕಾರ್ಬಾಕ್ಸಿನ್ 37.5% + ಥಿರಾಮ್ 37.5% DS): ಪ್ರತಿ ಕಿಲೋಗ್ರಾಂ ಬೀಜಕ್ಕೆ 3 ಗ್ರಾಂ ದರದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿ.
ಕಾರ್ಬೆಂಡಾಜಿಮ್: ಪ್ರತಿ ಕಿಲೋಗ್ರಾಂ ಬೀಜಕ್ಕೆ 2 ಗ್ರಾಂ ದರದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿ.
ರೈತರಿಗೆ ಸಲಹೆಗಳು:
- ನಿಮ್ಮ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಫ್ಲ್ಯಾಗ್ ಸ್ಮಟ್ ರೋಗದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿರಲಿ.
- ರೋಗ ನಿರೋಧಕ ತಳಿಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ನಿಮ್ಮ ಸ್ಥಳೀಯ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಅಥವಾ ಕೃಷಿ ಇಲಾಖೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿರಿ.
- ಬೀಜೋಪಚಾರವನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಅನುಸರಿಸಿ.
- ಬೆಳೆ ಪರಿವರ್ತನೆಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿ.
- ಹೊಲವನ್ನು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಮತ್ತು ರೋಗದ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಕಂಡುಬಂದ ತಕ್ಷಣ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಿ.
- ಕೃಷಿ ತಜ್ಞರ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಸಮಗ್ರ ನಿರ್ವಹಣಾ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ.
ಈ ಉತ್ತಮ ನಿರ್ವಹಣಾ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ಗೋಧಿ ರೈತರು ಫ್ಲ್ಯಾಗ್ ಸ್ಮಟ್‌ನಿಂದಾಗುವ ನಷ್ಟವನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಇಳುವರಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.
